Marleen Steffen
05. Arbeidsmiddelen
 >  Veilig gebruik slijptol

Veel gebruikt en helaas vaak een aanleiding voor ongevallen zijn de vele soorten draagbare slijptollen, foutief gebruik slijpschijven, niet letten op het maximale toerental en het overbruggen van beveiligingen op de slijptollen.

Daarom deze toolbox over de risico’s, type schijven, PBM’s, eisen waaraan  de slijptollen, werkwijze en werkomgeving moeten voldoen om veilig te kunnen werken.

Risico's > Wat kan er gebeuren?

De belangrijkste risico’s bij het werken met een handslijpmachine zijn:

  • rondvliegende deeltjes van de slijpschijf of het werkstuk waardoor er letsel kan ontstaan;
  • het aanraken van de slijpschijf;
  • het uit elkaar springen van de slijpschijf;
  • vastslaan van de schijf;
  • brand door de ontsteking van brandbare stoffen ( een slijpmachine geeft veel vonken/warmte);
  • ontstaan van gehoorschade door hoge geluidsniveaus.

Er is geconstateerd dat er grote schijven op een kleine slijptol gebruikt worden. De beschermkap van de kleine slijptol wordt hierbij aangepast om een grote schijf te kunnen monteren. Naast het feit dat het aanpassen van een machine of gereedschap uit den boze is, is dit tevens zeer gevaarlijk!

De grote slijpschijf mag maximaal 8500 toeren maken, terwijl de kleine slijptol ongeveer 10000 toeren levert!  Mogelijk gevolg: uit elkaar spatten van de schijf met letsel tot gevolg.

Slijpschijven worden gemaakt van een slijpmiddel (korreltjes) dat door middel van een bindmiddel wordt bijeengehouden. Door de snelheid waarmee de slijpschijf ronddraait komen er grote krachten op het bindmiddel. Deze krachten worden groter naarmate het toerental hoger wordt. Daarom is aan elke schijf een maximum toerental verbonden.  

Zorg er dus voor dat het toerental van de slijptol nooit hoger is dan het maximum toerental van de slijpschijf.

Het slijpen zonder beschermkap is een onveilige handeling en derhalve streng verboden! 

Machines met aangepaste beschermkappen dienen ingeleverd te worden; het  gebruik hiervan is niet toegestaan!

Slijpmachines vallen onder de gevaarlijke machines. Houd je daarom aan de voorschriften en draag de voorgeschreven PBM’s.

Type slijpschijven

Er bestaan twee soorten slijpschijven:

  1.  Doorslijpschijven

Deze zijn bedoeld voor het doorslapen van materiaal (leidingen, profielen of plaatwerk). De belasting dient op de kopse kant te worden uitgeoefend, voorkom daarbij wrikken. De schijf kan uit elkaar springen als hij wordt gebruikt als afbraamschijf.


  1. Afbraamschijven

Afhankelijk van de dikte van de schijf zijn ze bedoeld voor: het doorslijpen van licht materiaal (3 - 4 mm); het uitslijpen van lasnaden (4 - 4,5 mm); het afbramen (meer dan 4,5 mm).

Opschriften slijpschijven

Wettelijk moeten de volgende gegevens op de slijpschijven zijn aangebracht:

  • naam van de fabrikant;
  • uiterste gebruiksdatum jaar en kwartaal; (op de stalen ring)
  • maximum toelaatbaar toerental;
  • soort bindmiddel;
  • korrelgrootte;
  • structuur;
  • hardheid;
  • afmeting van de slijpschijf.
Maatregelen > Wat moet je doen om veilig te werken met de slijptol?

Voor het veilig werken met handslijpmachines gelden de volgende voorschriften:

PBM’s

  • Het dragen van een veiligheidsbril en gehoorbescherming is verplicht.
  • Adembescherming in de vorm van stoffiltermaskers wordt sterk aanbevolen.
  • Draag geschikte kleding. Draag geen loshangende kleding of sieraden.

Gebruik arbeidsmiddel -slijptol & -schijven

  • Gebruik de machine alleen voor die werkzaamheden waar deze voor geschikt is.
  • Controleer of bediening, beveiligingen en bescherming in orde zijn.
  • Haakse slijpers moeten zijn uitgerust met een terugslagstop.
  • Haakse slijpers moeten zijn uitgerust met een dodemansknop (rem die de schijf stopt na het loslaten van de startknop).
  • Haakse slijpers moeten zijn uitgerust met een herstartbeveiliging (na stroomonderbreking mag de haakse slijper niet vanzelf opstarten)
  • Haakse slijpers mogen geen actieve override (een ‘lock on’) schakelaar hebben.
  • De haakse slijper moet een zijhandvat hebben en om de slijpschijf moet een beschermkap zitten.
  • Slijpen zonder beschermkap is verboden, verwijder deze dus nooit.
  • Gebruik de juiste slijpschijf, dus niet afbramen met een doorslijpschijf, juiste grootte, toerental en houdbaarheidsdatum.
  • Let op de toerentallen van slijpschijven, NOOIT een grotere schijf op een kleine tol plaatsen.
  • Gebruik geen natte slijpschijven, vocht tast het bindmiddel aan.
  • Gebruik NOOIT meer dan één slijpschijf in de slijptol.

Werkmethode:

  • Zet het werkstuk goed vast.
  • Houdt een slijptol met twee handen vast tijdens slijpwerkzaamheden.
  • Tijdens het slijpen mag niet teveel druk op de schijf worden uitgeoefend.
  • Haal de stekker uit het stopcontact voordat je de schijf vervangt.
  • Leg de machine nooit neer als de slijpschijf nog draait.

Werkomgeving & Elektrische veiligheid

  • Houd de werkomgeving schoon en goed verlicht.
  • Slijp niet in een omgeving waarin zich brandbare (vloei)stoffen en gassen bevinden.
  • Zorg dat je niet slijpt in de richting van andere personen.
  • Slijp niet wanneer andere personen in de directe omgeving geen PBM’s dragen.
  • Houd het gereedschap uit de buurt van regen en vocht.
  • Gebruik de kabel niet om het gereedschap te dragen of om de stekker uit het stopcontact te trekken.
  • Houd de kabel uit de buurt van hitte, olie, scherpe randen en bewegende onderdelen.
  • Voor gebruik in een vochtige omgeving is een scheidingstrafo of een aardlekschakelaar verplicht.

​​​​​​​Uit voorgaande blijkt, dat een belangrijk deel van de veiligheid bij handslijpen afhankelijk is van de vakbekwaamheid en het gedrag van degene die slijpt. Ongeschoold personeel mag geen haakse slijpers gebruiken.

Bij het willens en wetens negeren van bovenstaande zaken zal het sanctiebeleid worden toegepast.

Discussie > Bespreek het met je collega’s!

Ga met elkaar het gesprek aan over het volgende:

1. Herken je het probleem/risico?

2. Durf jij de collega's aan te spreken op foutief gebruik of niet naleven van de maatregelen?

3. Zie je aanpassingen aan arbeidsmiddelen welke niet zijn toegestaan, meld je dit dan bij de materieeldienst of via de Veilig A.Hak app?


Tips > Controle vragen voor start werkzaamheden
  • Ben ik geïnstrueerd over het gebruik van de haakse slijper?
  • Ben ik geïnstrueerd over de werkzaamheden?
  • Ken ik de handleiding?
  • Ken ik de regels en risico's?
  • Is de omgeving veilig om de haakse slijper te gebruiken?
  • Zijn mijn collega's veilig als ik de haakse slijper gebruik?
  • Is de haakse slijper gekeurd en getest?
  • Gebruik ik de juiste schijf voor het doorslijpen of slijpen?
  • Is de haakse slijper uitgerust met een beschermkap, een handgreep, een terugslagbeveiliging?
  • Stopt de schijf bij het loslaten van de startknop?
  • Wordt de juiste schijf gebruikt voor de juiste taak? (snijden of slijpen)
  • Is de schijf niet over zijn houdbaarheidsdatum?

Scan de volgende code met de app om deze toolbox te bekijken.